Мұрыннан қан кету. Мұрын тампонадасы

Мұрыннан қан кету -мұрын қуысынан қанның ағуымен көрінетін, жиі кездесетін жағдайды айтады.

Мұрыннан қан кету себептері:

Жалпы немесе жергілікті себептер әсерінен болуы мүмкін. Жалпы себептерге:

• Инфекция аурулары жатады. Сүзек көбінесе мұрыннан қан кетумен басталады. Мұрыннан қан кету көбінесе дифтерияда, қызамықта, қызылшада, тілмеде, грипте байқалады.
• Мұрыннан қан кету-алейкия, лейкемия, пернициозды анемия, пурпура, скорбут сияқты аурулар белгісі болуы мүмкін.
• Қан қысымын көтеретін – жүгіру, секіру жаттығулар да тамыр жүйесінің тұрақсыздығынан қан кетуді тудырады. Мұрынның бір жағынан қан кету мұрын қуысы аймағында ісіктің хабаршысы болуы мүмкін.

Жергілікті себептерге: ұрғаннан кейінгі қан кетуді айту керек. Мұрыннан қан кету алдыңғы бас сүйегі ойығының сыну белгісі болуы мүмкін. Мұндай жарақаттарда кейде мұрыннан жұлын сұйықтығы ағады. Көбіне мұрын пердесінің алдыңғы қабырғасын саусақпен зақымдаудан жиі қан кетеді.

Мұрын қуысындағы қан кетуге бейім аймақтар. 1- Киссельбах аумағы. 2- ішкі таңдай негізгі артериясының жоғарғы және төменгі тармақтары

Қан кету орнын анықтау оңай емес, азғантай қан кетуді ең қарпайым әдіспен тоқтатуға тырысу керек. Қан ағып тұрған жақтағы мұрын қанатын мұрын пердесіне саусақпен басу, науқасты дұрыс қалыпта ұстау.
Адамды жатқызуға болмайды себебі мұндай жағдайда қан мұрын-жұтқыншаққа кетіп науқас оны жұтып, ол асқазанды тітіркендіріп, рефлексті түрде құсықпен сыртқа шығады. Алдымен мұрынды ұйыған қаннан тазартып, егер де науқас жас бала болатын болса, 1:10000адреналин ерітіндісіне батырылған мақта қояды. Қанаған жерді мұрын пересінің алдыңғы шетінен бастап іздейді. Әдетте қанау көзі осы жерден басталады.

Мұрынға алдыңғы тампонада қою

Тампонада қоюға негізгі көрсеткіштер: қарапайым гемостатикалық шаралардан кейін тоқтамайтын мұрыннан қан кету кезінде. 90-95% жағдайда тампонада қойылады.

мұрынға қойылатын тампонада түрлері

Тампонада қоюға негізгі қолданылатын құралдар:

• žМұрын кеңейткіш;
• žБүйрек тәрізді лоток;
• žБүгілмелі пинцет, корнцанг немесе Гартман қысқышы;
• žКолденеңінен 1,5 см, ұзындығы 10 және 20 см. дәкелі тығындар;

Мұрынға тампонада қою ауыр процедура, сондықтан мұрынның шырышты қабатын бүрку арқылы жансыздандырады неме бұлшық етке енгізу арқылы жансыздандырады:

• ž2% дикаин ерітіндісі немесе 5% кокаин ерітіндісі;
• ž1% промедол ерітіндісі, 2% димедрол -1 мл және  50% анальгин ерітіндісі – 2 мл.

Қан тоқтату үшін мұрынға тампонада қою техникасы

Алдыңғы риноскопияда мұрын қуысына вазелин майына, алдын ала жылытылған қан тоқтататын пастаға, тромбинге, гемофобинге малынған дәкелі тығын қояды.
Мұрын қалқасының алдыңғы бөлімінен қан кеткенде жалпы мұрын жолына бірінің артынан бірін ұзындығы 7-8 см бірнеше тығын қояды да, тығынды мұрын қалқанына қарай басады.

Алдыңғы тампонаданың кемшіліктері:

• Тығынды алу кезінде түзілген тромбтар түсуі мүмкін;
• Шырышты қабат зақымдалуы мүмкін;
• Егер мұрында жара болса, тығынды алу кезінде жараның беті қайта қанауы мүмкін.

Осы кемшіліктерді болдырмау үшін, биологиялық гетероперитонеальды тампон қолданылады, ол стерильді гетероперитонеальды пластинадан жасалған. Оны қолданардан бір күн бұрын қайнату арқылы залалсыздандырады.

žЕгер алдыңғы тампонада тиімсіз болса, артқы тампонада қолданады.

Алдыңғы тампонада кезінде қойылған тығынды міндетті түрде 2-3 тәуліктен кейін инфекция түспеу үшін және іріңді отит болмау үшін алып тастайды. Мұрынның алдыңғы бөлігінен қан ағу қайталана беретін болса, гальванокаустика қолданады, ляпис аймағын үшхлорсірке немесе хром қышқылымен күйдіреді.

Мұрын қанауының 12 себебі

Мұрынның қанауы жиі кездесетін жағдай. Бірақ ол тек жарақат алғаннан қанамайды. Басқа да себептерден мұрын қанауы мүмкін. Егер мұрын жиі немесе көп қанаса, дәрігерге көріну керек. Мұрын қанауының 12 себебін ұсынамыз.

Мұрын қуысы проблемалары
Аллергиктерде мұрыннан қан кету сирек кездесетін жағдай емес. Аллергия белгілерінің бірі — шырышты қабықтың құрғауы. Соның себебінен мұрын қуысы тітіркеніп, қан кетеді. Сондай-ақ аллергия кезінде жиі қолданылатын мұрын тамшылары құрғақтыққа әкеледі. Жиі сіңбіруден және шырыштың көп болуынан да мұрын қуысынан қан кетуі мүмкін.

Жоғары қан қысымы
Қан қысымы қатты жоғары болған кезде қандағы эритроциттер дұрыс жұмыс істемейді. Ал созылмалы гипертония кезінде маңызды органдарға және бұлшықет тіндеріне қанның құйылуы нашарлай түседі. Қан тамырлардың қабырғалары әлсірейді, ал ол қан кетуге әкеледі.

Тітіркендіруші заттарды иіскеу
Сізде аллергия болмаса да, түрлі тітіркендіргіштерге реакция ретінде мұрныңыз қанауы мүмкін. Мысалы: ыстық бу, сілтілер, ағартқыш немесе хлор. Мұндай заттардың буын жұтқанда олар мұрынның құрғауына әкелуі мүмкін. Нәтижесінде, мұрыннан қан ағады. Кейде дәмдеуіштер немесе басқа да күшті иістер көп жерге жақын отсаңыз да, осындай салдар болуы мүмкін.

Созылмалы ауру
Қан ұйығыштығын бұзатын аурулар жиі мұрын қанауының себебі болады. Оларға бүйрек патологиясы, бауыр аурулары және ішімдікке салыну жатады. Жүрек жеткіліксіздігі кезінде де мұрыннан жиі қан кетуі мүмкін: ол бас ауруымен, демікпе және мазасыздықпен бірге жүреді.

Мұрынға басқа заттың кіріп кетуі
Егер мұрынға бірдеңе кіріп кетсе, ол мұрын қанауының себебі бола алады. Бұл жағдай көбіне кішкентай балаларда кездеседі. Бұл жерде мұрынға кіріп кеткен заттың өлшемі маңызды емес. Тіпті, кішкентай деталь немесе ластықтың өзі мұрын қуысындағы қан тамырларды зақымдай алады.

Қанды сұйылтатын дәрілер
Қанды сұйылтатын дәрлер мұрынды қанатып, жағдайды қиындатуы мүмкін. Мұндай дәрілерге қан ұйығы түзілуінің алдын алатын антикоагулянттар, ми қанайналымының бұзылуы кезінде ішетін антиагреганттар жатады. Сондай-ақ кей адамдардың аспирин ішкенде мұрны қанайды.

Мұрын арақабырғасының қисаюы
Мұрын арақабырғасы өзгеріске ұшыраса, тыныс алу жүйесінің көптеген функциялары бұзылады. Мұрынның шырышты қабығы шығыңқы келетін жері жұқаруы мүмкін. Ол тітіркендіргіштерге әдеттегіден сезімтал бола түседі де, оған кішкентай әсердің өзі қанның ағуына ықпал етеді.

Құрғақ ауа
Құрғақ климат немесе біз ұзақ отырған бөлмедегі ыстық ауа мұрыннан қан кетуге әкелуі мүмкін. Олар мұрын шырыштысын тітіркендіреді. Онда қышитын қабықшалар пайда болады, ал механикалық әсерден ол қанайды.

Рандю-Вебера-Ослера синдромы
Бұл патологиясы бар адамдарда бүкіл денесінде, сондай-ақ мұрын қабығындағы ұсақ қан тамырлар кеңейіп кетеді. Бұл сирек кездесетін тұқым қуалайтын ауру. Бұл синдром кезінде мұрынның шырышты қабығының аздап зақымдалуы қан кетуге себеп болады.

Дене температурасының бірден көтерілуі
Мұрыннан қан ағу — күн тию белгілерінің бірі. Сондай-ақ ол тұмаудың себебінен дене температурасының көтерілуі кезінде де қанайды.

Гормонды фонның өзгеруі
Ағзадағы гормондар деңгейі өзгерсе, мұрыннан қан кетуі мүмкін. Бұл жағдайға көбіне жүкті әйелдер жолығады. Сондай-ақ ол етеккір үзілісі және жасөсіпірмдерде жыныстық жетілу кезінде орын алуы мүмкін.

К, С дәрумендерінің және кальцийдің жетіспеуі
Ағзаға дәрумендер жетіспеген кезде мұрыннан жиі қан кетуі мүмкін.